M-SParc mobile logo
Gyrfaoedd

Bydd prosiect ffermio fertigol ARLOESOL yn tyfu ymhellach fyth wrth i raglen sbarduno newydd gael ei lansio.

Am ddwy flynedd, mae cynllun peilot Tech Tyfu – sy’n cael ei gyflwyno gan y sefydliad nid-er-elw, Menter Môn – wedi gweithio gyda thyfwyr yng Ngwynedd ac Ynys Môn i ddatblygu microlysiau ffres gan ddefnyddio dulliau hydroponig cynaliadwy sy’n seiliedig ar ddŵr.

Mae eu llwyddiant wedi golygu bod angen Uwchraddio’r fenter i gynnwys mwy o gynhyrchwyr a fydd yn cael rhagor o gyngor ac arweiniad, offer arloesol a chymorth busnes a marchnata parhaus.

Drwy hyrwyddo twristiaeth bwyd a chryfhau’r gadwyn gyflenwi leol yng ngogledd orllewin Cymru, bydd Tech Tyfu yn rhoi hwb i’r sector amaethyddol ar ôl y pandemig yn ôl y swyddog prosiect David Wylie, yn M-SParc ar Ynys Môn.

“Rydym wrth ein boddau gyda’r canlyniadau a’r adborth cadarnhaol gan y tyfwyr,” meddai.

“Maen nhw wedi dangos bod awydd am ficrolysiau blasus a ffres, a sicrhau gwerthiant i fwytai, siopau annibynnol a chan ddefnyddwyr mewn ffeiriau a digwyddiadau bwyd.

“Y cam nesaf yw agor hyn i fwy o gadwyni cyflenwi a mesur llwyddiant mewn meysydd eraill; ar hyd y ffordd byddwn yn edrych ar gyfleoedd ymchwil a datblygu ac yn parhau i wthio ffiniau arloesi i dynnu sylw at fanteision ffermio fertigol ac agor sianel arall er mwyn i ffermwyr, busnesau, a’r diwydiant bwyd arallgyfeirio.”

Mae ffermio fertigol yn galluogi tyfwyr i reoli amgylchedd eu cnwd, sy’n golygu bod dŵr a maethynnau yn cael eu defnyddio’n llawer mwy effeithlon. Mae hefyd yn caniatáu tyfwyr i greu’r amodau angenrheidiol i dyfu cnydau y tu allan i’r tymor, gan leihau’r pwysau ar y gadwyn cyflenwi bwyd yn ogystal â chostau cludo, pecynnu ac oeri.

Ymhlith y rhai a fu’n cymryd rhan yn y prosiect peilot oedd Helen Bailey, cyfarwyddwr Baileys and Partners, syrfewyr siartredig, yn Nhyddyn Du, Llanbedr.

Fe wnaeth hi a’i chydweithiwr Jodie Pritchard lansio Microlysiau Tyfu’r Tyddyn o ysgubor gerrig draddodiadol yn ei chartref yn Eryri ac mae wedi cael ei chalonogi gan y canlyniadau ac wedi’i gyflenwi i arlwywyr, tafarndai, bwytai a chwsmeriaid adwerthu gan gynnwys Deli yr Hen Farchnad Gaws yn Harlech.

“Roedden ni’n ymwybodol o ffermydd fertigol mewn rhannau eraill o’r DU felly roedd y cyfle i ymuno â phrosiect Tech Tyfu yn gyffrous ac mi wnaeth ein galluogi i ddangos prawf o gysyniad i’n cwsmeriaid, rhywbeth mae gennym enw da amdano fel cwmni,” meddai Helen.

“Nid yw’r topograffi a’r hinsawdd yma yng Ngogledd Cymru yn cyd-fynd â dulliau tyfu confensiynol. Fodd bynnag, mae ffermio fertigol yn ei amgylchedd rheoledig yn eich galluogi i dyfu prif gynhyrchion fel brocoli, radis, egin pys a bresych deiliog – cnydau nad ydynt yn frodorol i’r rhanbarth hwn.”

Ychwanegodd: “Byddwn yn gweithio gyda thyfwyr rhandiroedd i annog dulliau ffermio fertigol, ac, yn bwysig iawn, yn ceisio lledaenu’r neges am y manteision iechyd meddwl a lles sydd i hyn.”

Ategwyd y geiriau hynny gan Warren Priestley, a lansiodd Fferm Cwm yr Wyddfa yn Waunfawr fis Ebrill diwethaf gyda Len a Gareth Griffith-Swain.

Daw Warren o gefndir tyfu organig ac fe’i dennwyd gan y manteision y gallai ffermio fertigol eu cynnig, sef cynaeafau dibynadwy a rhagweladwy, llai o ddefnydd o ddŵr a llai o broblemau â phlâu.
“Roeddwn wedi arbrofi gyda’r cysyniad chwe blynedd yn ôl ar lefel sylfaenol a sylwais fod y planhigion a ddechreuwyd mewn amgylchedd rheoledig yn gryfach ac yn iachach,” meddai.
Mae gweithio gyda Tech Tyfu wedi mynd â hyn i lefel arall. Maen nhw bob amser wedi bod wrth law gyda chymorth a chyngor, gan drefnu gweminarau gwych gydag arweinwyr y farchnad yn y sector a hyd yn oed mynd â ni ar daith astudio i labordy ymchwil garddwriaeth Light Science Technologies.
Ychwanegodd Warren: “Rydym bellach yn tyfu detholiad da o ficrolysiau, perlysiau a madarch egsotig ar ôl wynebu ambell her ar y dechrau, a wnaeth ein hannog i newid y cnydau o lysiau deiliog.
“Ar ôl profi’r farchnad gyda niferoedd bach o gynhyrchion, roedden ni’n gwerthu’r cyfan, ac o fewn pum wythnos fe ddechreuodd y busnes symud i’r pwynt lle rydyn ni nawr yn cynhyrchu cymaint ag y gallwn yn barhaus.
“Mae’r gefnogaeth rydyn ni wedi’i chael gan y sector lletygarwch lleol wedi bod yn wych ac mae llwyddiant ein cynnyrch yn golygu y byddwn nawr yn dyblu’r gofod ar gyfer tyfu madarch ac yn adeiladu ystafell dyfu newydd ar gyfer microlysiau sydd bum gwaith yn fwy na’r maint presennol, gyda lle ar gyfer ymchwil a datblygu.
“Ffermio fertigol yw un o’r sectorau sy’n tyfu gyflymaf ac rydyn ni’n ffodus o gael Tech Tyfu yn ei hyrwyddo. Bydd y gwaith maen nhw’n ei wneud gydag ysgolion yn normaleiddio’r ffordd newydd hon o dyfu bwyd a, drwy wneud hynny, bydd y genhedlaeth nesaf yn gallu ei gofleidio.”
Un arall sydd wedi croesawu’r broses oedd Sheena Lewis, sylfaenydd Tyfu Eryri, Llanberis.
Dechreuodd dyfu coriander micro, egin pys ac amrywiaeth o ficrolysiau ym mis Ionawr a dydi hi’n difaru dim.
“Mae’r cynllun peilot wedi bod yn wych, ac mae diddordeb wedi cynyddu drwy gydol y flwyddyn, felly erbyn hyn mae gen i nifer o wirfoddolwyr a gweithwyr yn fy helpu i ateb y galw,” meddai Sheena, sydd hefyd yn rhedeg busnes tirlunio ac mae ganddi dros 15 mlynedd o brofiad o dyfu.
“Mae’r cymorth rydyn ni wedi’i gael gan Tech Tyfu, gan gynnwys yr ymchwil cychwynnol a’r offer roedden nhw wedi’u darparu, wedi bod yn amhrisiadwy i’r graddau ein bod ni nawr yn uwchraddio ac yn edrych ymlaen yn arw at weld sut bydd pethau’n datblygu dros y 12 mis nesaf – mae’n mynd i fod yn dipyn o hwyl!”
I gael rhagor o newyddion a gwybodaeth gan Tech Tyfu, ewch i www.techtyfu.com a’u dilyn ar gyfryngau cymdeithasol @TechTyfu.
Olwen, llun proffil

Eisiau gwybod mwy am y gwaith mae ein tenantiaid yn ei wneud?